Οπλισμός των οπλιτών στην Αρχαία Ελλάδα. Φάλαγγα-Διάταξη στη μάχη

Οπλίτης στην Αρχαία Ελλάδα

Εξοπλισμός οπλιτών

Η  διαδραστικη παρουσίαση έχει σαν στόχο να δώσει στους μαθητές όλες τις απαραίτητες γνώσεις για τον οπλισμό των Αρχαίων Ελλήνων και πως τον χρησιμοποιούσαν, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των περσικών πολέμων.

Ο οπλίτης στην Αρχαία Ελλάδα ήταν ο στρατιώτης του πεζικού με βαρύ οπλισμό που πολεμούσε σε σχηματισμό φάλαγγας, ήταν ο κατεξοχήν πολεμιστής της κλασικής Ελλάδας. Ήταν βαριά οπλισμένος με δόρυ, θώρακα και μεγάλη ασπίδα. Το όνομα οπλίτης (ὁπλίτης) προέρχεται από την ονομασία της μεγάλης στρογγυλής ασπίδας (ὅπλον).
Ο οπλισμός, διακρινόταν σε επιθετικό και αμυντικό, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στην προστασία του πολεμιστή.

Εξοπλισμός του οπλίτη

Για την προστασία του σώματος, αρχικά, οι οπλίτες φορούσαν κωδωνόσχημο θώρακα, ο οποίος λόγω της μονοκόμματης κατασκευής του, περιόριζε σημαντικά την ευκινησία του οπλίτη. Για αυτό, υιοθετήθηκε ο λινοθώρακας, ο οποίος προσέφερε μεγάλη ευκινησία και ποικιλία κινήσεων (απαραίτητη για την εκτέλεση του ωθισμού), καθώς και υψηλά επίπεδα προστασίας. Ο κωδωνόσχημος θώρακας, ήταν μπρούτζινος, ενώ ο λινοθώρακας έφερε ορειχάλκινες φολίδες. Για να προστατεύσουν τα πόδια από τα γόνατα έως τον αστράγαλο, χρησιμοποιούσαν περικνημίδες από ορείχαλκο. Η ασπίδα του οπλίτη (όπλον) ήταν μεγάλη (1μέτρο διάμετρος), κατασκευασμένη από ξύλο, σίδηρο ή ορείχαλκο σε πολλά στρώματα.Ο οπλίτης κρατούσε το όπλον του από δύο λαβές. Περνούσε το αριστερό του χέρι μέσα από την κύρια λαβή, στηρίζοντας το βάρος της ασπίδας με το μπράτσο του και όχι με την παλάμη. Στο δεξιό άκρο της η ασπίδα έφερε και μια μικρότερη λαβή, την οποία κρατούσε ο πολεμιστής με την παλάμη
Με τον τρόπο αυτό το βάρος της ασπίδας, το οποίο κυμαινόταν μεταξύ 8 και 13 κιλών, μοιραζόταν σε δύο σημεία του χεριού, έτσι ώστε να μην κουράζει τον πολεμιστή. Τα πολεμικά όπλα τους ήταν ένα μακρύ δόρυ 2-3 μέτρα σε ύψος και ένα κοντό ( 40-50 εκ.) σιδερένιο ξίφος.Πολλές φορές, διέθεταν και εφεδρικά ξίφη.

Το δόρυ αποτελείται από ένα ξύλινο στέλεχος μήκους 2 μέτρων στον οποίο ήταν στερεωμένη η αιχμή μήκους 20-40 εκ. αρχικά από ορείχαλκο και στην συνέχεια από σίδηρο. Η άλλη άκρη του δόρατος κατέληγε σε μια χάλκινη απόληξη, τον σαυρωτήρα, ίδιου μήκους με την αιχμή και ο οποίος λειτουργούσε ως αντίβαρο, προστάτευε το στέλεχος μέχρι ενός σημείου από την σήψη λόγω υγρασίας, βοηθούσε την πεζοπορία χρησιμοποιούμενο άλλοτε ως ραβδί ή στερεώνοντας το στο έδαφος

Οι περικεφαλαίες ήταν μπρούντζινες και είχαν συχνά στην κορυφή λοφίο από ουρά αλόγου. Τα μεγαλόπρεπα λοφία ήταν γνώρισμα των υψηλόβαθμων οπλιτών. Με το πέρασμα του χρόνου, οι τύποι περικεφαλαίας άλλαζαν, καθώς έπρεπε να συμβαδίζουν με τις ανάγκες της εποχής. Ο παλαιότερος τύπος ελληνικής περικεφαλαίας ήταν ένα κράνος που κάλυπτε όλο το κεφάλι, αφήνοντας άνοιγμα για το πρόσωπο, έχοντας όμως προέκταση που κάλυπτε την μύτη.  Η κορινθιακή περικεφαλαία κάλυπτε τη μύτη, άφηνε κενό για τα μάτια και το στόμα του οπλίτη, καθώς και για τα αυτιά του, και κάλυπτε όλο το υπόλοιπο κεφάλι.

Σχηματισμός φάλαγγας

Αντί να αγωνίζονται οι στρατιώτες σώμα με σώμα,όπως γινόταν τα παλαιότερα χρόνια, οι οπλίτες αγωνίζονταν σε σχηματισμό φάλαγγας. Αυτό σήμαινε πολεμιστές παρατεταγμένους κατά μέτωπο σε διάφορες σειρές, οπλισμένους με ακόντια και ασπίδες. Παραταγμένοι έτσι οι στρατιώτες, αποτελούν ανυπέρβλητο φραγμό για τις εχθρικές επιθέσεις. Η φάλαγγα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να διασπάσει την εχθρική παράταξη. Οι στρατιώτες της φάλαγγας ήταν πολύ καλά εκπαιδευμένοι κι είχαν απόλυτη πειθαρχία. Ο κάθε στρατιώτης προστατευόταν από την δική του ασπίδα και από την ασπίδα του στρατιώτη στα δεξιά του.

Η ελληνική φάλαγγα περιελάμβανε πλήθος οπλιτών. Είχε βάθος 8 ή 12 ζυγών (ήταν το ισχυρότερο, αλλά και το πιο βραδυκίνητο τμήμα κάθε στρατού). Αξιολογότερες φάλαγγες ήταν η σπαρτιατική, η θηβαϊκή και η μακεδονική.

Πηγές: el.wikipedia.org/wiki/Οπλίτης

https://en.wikipedia.org/wiki/Hoplite
Οι οπλίτες στην αρχαία Ελλάδα θεωρούσαν τιμή τους τη στρατιωτική θητεία. Προέρχονταν από την τάξη των ελεύθερων πολιτών και ο εξοπλισμός τους ζύγιζε 27 κιλά.

Στη συνέχεια μπορείτε να δείτε την διαδραστική παρουσίαση με την περιγραφή του οπλισμού των οπλιτών στην Αρχαία Ελλάδα και τη φάλαγγα ως σχηματισμό μάχης.



© {2020} Ρουσώ-Χριστίνα Κυριαζίδου