Δευτερεύουσες προτάσεις
Οι δευτερεύουσες προτάσεις είναι προτάσεις που δεν στέκονται μόνες τους και εξαρτώνται από μια κύρια πρόταση για να αποκτήσουν νόημα. Συνήθως εισάγονται με συνδέσμους όπως: "ότι", "επειδή", "αν", "όταν", "ενώ", "να", "που" κ.ά.
Παρακάτω είναι οι βασικοί τύποι δευτερευουσών προτάσεων με ένα παράδειγμα για κάθε τύπο:
1. Αιτιολογική πρόταση (δείχνει αιτία)
- Εισάγεται με: επειδή, διότι, γιατί
- Παράδειγμα: Δεν βγήκε έξω επειδή έβρεχε.
2. Χρονική πρόταση (δείχνει πότε γίνεται κάτι)
- Εισάγεται με: όταν, μόλις, πριν, αφού
- Παράδειγμα: Θα έρθω όταν τελειώσω τη δουλειά.
3. Ενδοιαστική πρόταση (εκφράζει αμφιβολία ή φόβο)
- Εισάγεται με: μην, μη(ν)
- Παράδειγμα: Φοβάμαι μην πέσει από το δέντρο.
4. Υποθετική πρόταση (υποθέτει κάτι)
- Εισάγεται με: αν, εάν
- Παράδειγμα: Αν βρέξει, δεν θα πάμε εκδρομή.
5. Τελική πρόταση (δείχνει σκοπό)
- Εισάγεται με: για να, ώστε να
- Παράδειγμα: Διαβάζει πολύ για να περάσει τις εξετάσεις.
6. Αποτελεσματική πρόταση (δείχνει το αποτέλεσμα)
- Εισάγεται με: ώστε, που
- Παράδειγμα: Έτρεξε τόσο γρήγορα ώστε κέρδισε τον αγώνα.
7. Αναφορική πρόταση (προσδιορίζει ένα ουσιαστικό)
- Εισάγεται με: που, ο οποίος, όποιος
- Παράδειγμα: Ο φίλος που γνώρισα χθες είναι πολύ ευγενικός.
8. Βουλητική πρόταση (εκφράζει επιθυμία, πρόθεση)
- Εισάγεται με: να
- Παράδειγμα: Θέλω να φύγω νωρίς.
9. Πλάγιος λόγος (ονοματική πρόταση) (μεταφέρει λόγια ή σκέψεις)
- Εισάγεται με: ότι, πως
- Παράδειγμα: Μου είπε ότι θα έρθει αύριο.