Εισαγωγή

Η Αγία Γραφή είναι το ιερό βιβλίο των χριστιανών. Λέγεται «Γραφή», γιατί στη θεολογική γλώσσα έτσι χαρακτηρίζουμε ένα γραπτό κείμενο ή μια συλλογή κειμένων. Ονομάζεται «Αγία» επειδή μιλάει για τον Θεό.
Η Αγία Γραφή ονομάζεται και Βίβλος που είναι αρχαία λέξη και σημαίνει το φυτό του παπύρου, καθώς επίσης και τον φλοιό του, απ’ το οποίο παραγόταν η ομώνυμη γραφική ύλη, ο πάπυρος.Το ότι ταυτίστηκε η βασική λέξη της τότε αναγνωστικής και γραφικής ύλης με την Αγία Γραφή, υπογραμμίζει τη σπουδαιότητά της που έφτασε να αποκαλείται «Το Βιβλίο των βιβλίων».

Μπορείτε να δείτε τα βήματα κατασκευής στην  εφαρμογή:

Τι σημαίνει σήμερα η λέξη 'Βίβλος';

Τα πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής γράφτηκαν γύρω στα 1.000 π.Χ., ενώ τα τελευταία τον 1ο αιώνα μ.Χ. από τους Αποστόλους και τους μαθητές τους.
Για την πίστη και τη ζωή της Εκκλησίας η Αγία Γραφή είναι η αποκάλυψη, δηλαδή, η φανέρωση του Θεού στην ιστορία μέσα από συγκεκριμένα γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις. Η φανέρωση αυτή γίνεται λόγος Θεού που είναι προσιτός στον άνθρωπο. Γίνεται προσωπικός διάλογος Θεού και ανθρώπου και καταγράφεται σε κείμενα από αυτόπτες μάρτυρες με τρόπο ποικίλο και ανάλογο με την ιστορική εποχή και το πολιτισμικό της περιβάλλον.
Η Αγία Γραφή είναι ο Λόγος του Θεού σύμφωνα με τη μαρτυρία της Εκκλησίας για ό,τι συνέβη σε σχέση με τον Χριστό σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.
Η Αγία Γραφή αναφέρεται σε μια σειρά γεγονότων που αφορούν την ιστορία της σωτηρίας των ανθρώπων όπως πραγματοποιήθηκε από τον Χριστό και όπως την έζησε και την εξέφρασε μια συγκεκριμένη κοινότητα, η κοινότητα της Εκκλησίας.
Το κυριότερο, λοιπόν, είναι ότι μιλάει για τα έργα του Θεού, τη σχέση του με τον άνθρωπο και τον κόσμο, το σχέδιο και τις ενέργειές του για τη σωτηρία του ανθρώπου. Πρόκειται για τον λόγο του Θεού ως Διαθήκη, τη συμφωνία δηλαδή μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Η Αγία Γραφή με τα βιβλία της, την Παλαιά και την Καινή (νέα) Διαθήκη, δεν απευθύνεται σε μεμονωμένα άτομα, αλλά δόθηκε στην αρχή σε έναν λαό, δηλαδή σε μια μικρή κοινότητα ανθρώπων και κατόπιν σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ποιοι, πότε και γιατί έγραψαν βιβλία της Αγίας Γραφής;

Από τα πανάρχαια χρόνια ο Θεός με διάφορους τρόπους φανερώθηκε στους ανθρώπους και τους αποκάλυψε το θέλημά του. Αποκαλύφθηκε στους Πατριάρχες, στον Μωυσή, στους Προφήτες και σε άλλα ιερά πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης. Όλοι αυτοί, στους οποίους ο Θεός φανέρωσε το θέλημά του, δίδαξαν τον λαό προφορικά, αλλά θεώρησαν χρήσιμο και να γράψουν τα όσα ο Θεός τους αποκάλυψε. Τα βιβλία που γράφτηκαν αποτέλεσαν την Παλαιά Διαθήκη.
Όταν ο Χριστός ήρθε στον κόσμο, δίδαξε προφορικά και έδωσε την εντολή στους μαθητές του να πορευτούν σ' όλο τον κόσμο και να φέρουν παντού το χαρμόσυνο μήνυμα της Βασιλείας του Θεού. Οι Απόστολοι και οι συνεργάτες τους μετέδωσαν προφορικά το ευαγγέλιο της σωτηρίας. Όταν όμως οι ανάγκες της Εκκλησίας το επέβαλαν και οι αυτόπτες μάρτυρες αυτών των γεγονότων έφευγαν από τη ζωή, κάποιοι κατέγραφαν τις διηγήσεις τους για να μην ξεχαστούν, αλλά να φτάσουν και στις επό μενες γενιές. Έτσι δημιουργήθηκε η Καινή Διαθήκη.
Για την Εκκλησία, το σύνολο των βιβλίων γράφτηκε από συγγραφείς υπό την έμπνευση και καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό λέγονται και θεόπνευστα.

Το Άγιο Πνεύμα φώτισε τους συγγραφείς, οι οποίοι έθεσαν στην υπηρεσία του τις νοητικές ικανότητες και τη γλώσσα τους.

Αφού διαβάσετε το παραπάνω κέιμενο προσπαθήστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις του παρακάτω κουίζ που αναφέρεται στις υποενότητες:

Τι σημαίνει σήμερα η λέξη 'Βίβλος';
Ποιοι, πότε και γιατί έγραψαν βιβλία της Αγίας Γραφής;

Η Αγία Γραφή ως Παλαιά και Καινή Διαθήκη: Ο λόγος του Θεού στην ιστορία.

Ανοίγοντας την Αγία Γραφή, βλέπουμε ότι πρόκειται για δύο αχώριστες συλλογές βιβλίων, μια αρχαιότερη (Παλαιά Διαθήκη) και μια νεότερη (Καινή Διαθήκη).

-Τι σημαίνει η λέξη Διαθήκη;

Στα ελληνικά η λέξη σημαίνει συμφωνία. Είναι η συμφωνία που έκλεισε ο Θεός με τους ανθρώπους. Πρώτα με τον λαό του Ισραήλ (Παλαιά Διαθήκη) και στη συνέχεια η νέα συμφωνία του Χριστού με όλους τους ανθρώπους (Καινή Διαθήκη).
Όσα βιβλία της Αγίας Γραφής γράφτηκαν προ Χριστού αποτελούν την Παλαιά Διαθήκη και είναι σαράντα εννέα (49). Περιέχουν τις αλήθειες που αποκαλύφθηκαν από τον Θεό και τα γεγονότα που γράφτηκαν με την καθοδήγηση και έμπνευση του Θεού πριν από τη Γέννηση του Ιησού Χριστού.
Όσα γράφτηκαν μετά Χριστόν, αποτελούν την Καινή Διαθήκη και είναι είκοσι επτά (27). Περιέχουν τις αλήθειες τις οποίες ο Χριστός αποκάλυψε στον κόσμο, καθώς και τα πρώτα βήματα της Εκκλησίας στην ιστορία.
Ο Χριστός με τον ερχομό του στη γη έκλεισε νέα συμφωνία σωτηρίας, την Καινή Διαθήκη, όχι όμως μόνο με τον Ισραήλ, αλλά με όλους τους λαούς της γης. Έτσι με την Καινή Διαθήκη εκπληρώθηκε η υπόσχεση που έδωσε ο Θεός στον Αβραάμ για τη σωτηρία του κόσμου. Η Παλαιά Διαθήκη φωτίστηκε από τη διδασκαλία και τη ζωή του Χριστού και οι άνθρωποι κατάφεραν να ανακαλύψουν καινούριες αλήθειες και μηνύματα. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι για να μπορέσουμε να καταλάβουμε το έργο και τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού, αλλά και την πορεία της Εκκλησίας, είναι απαραίτητο να γνωρίσουμε την Παλαιά Διαθήκη.

Η Παλαιά Διαθήκη αρχίζει με τη Γένεση, που διηγείται τη δημιουργία του κόσμου. Έπειτα έρχεται η Έξοδος, που διηγείται τα γεγονότα από τότε που οι Ισραηλίτες έφυγαν από την Αίγυπτο, ώσπου να φτάσουν στη χώρα που θα γινόταν πατρίδα τους.Ολόκληρη η Παλαιά Διαθήκη μάς προετοιμάζει να δεχτούμε τον Χριστό ως σωτήρα του κόσμου.
Όλα τα βιβλία της Αγίας Γραφής (Παλαιάς και Καινής Διαθήκης) είναι χωρισμένα σε κεφάλαια και κάθε κεφάλαιο είναι χωρισμένο σε στίχους.
Αυτοί που έγραψαν τα Ευαγγέλια, οι Ευαγγελιστές, είναι τέσσερις: ο Ματθαίος, ο Μάρκος, ο Λουκάς και ο Ιωάννης.
- Το Ευαγγέλιο του Μάρκου: είναι το πρώτο ευαγγέλιο που γράφτηκε και σ’ αυτό στηρίχτηκαν ο Ματθαίος και ο Λουκάς. Ο Μάρκος παρακολουθούσε τον Απόστολο Πέτρο, τον μαθητή του Χριστού. Βρισκόταν συνεχώς κοντά του κι έτσι κατέγραφε τα γεγονότα από το στόμα ενός μαθητή που έζησε μαζί με τον Χριστό.
Το Ευαγγέλιο του Ματθαίου: γράφει για τον Χριστό από τη Γέννηση ως τη στιγμή που ξεκίνησε τη διδασκαλία του. Στη συνέχεια, μας περιγράφει τα θαύματα και τη δράση του όσο βρισκόταν στη γη, κοντά στους ανθρώπους. Τέλος, παρουσιάζει τα γεγονότα της Σταύρωσης και της Ανάστασης.
Το Ευαγγέλιο του Λουκά: Ο Λουκάς ήταν γιατρός. Έγραψε τα γεγονότα από το έργο του Χριστού όπως τα άκουγε από τον Παύλο. Έδωσε επίσης μεγάλη σημασία σε όσα έγιναν πριν αλλά και μετά τη Γέννηση του Χριστού.
Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη: Ο Ιωάννης ήταν ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού και έγραψε όσα είδε να συμβαίνουν και να λέει ο ίδιος ο Χριστός.
Σε κάθε ορθόδοξο ναό, οι τέσσερις Ευαγγελιστές είναι ζωγραφισμένοι στα τέσσερα σημεία
που ενώνουν τον τρούλο του ναού με τις τέσσερις κολόνες.
Κάθε Ευαγγελιστής αντιπροσωπεύεται και από ένα ζώο όπως περιγράφεται στο ακόλουθο ποίημα του Άγγελου Σικελιάνου:
Άγγελος Σικελιανός, «Πάσχα των Ελλήνων», Λυρικός Βίος Δ΄
Έχει ο Ματθαίος τον Άγγελο κι ο Μάρκος το λιοντάρι,
έχει ο Λουκάς στα πόδια του το αγνό καματερό.
Κι ο Ιωάννης δίπλα του, σκουτάρι και κοντάρι,
τον αετό, που μ’ έτοιμο τονε κοιτάει φτερό.

Αφού διαβάσετε το παραπάνω κέιμενο προσπαθήστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις του παρακάτω κουίζ:

Επίσης μπορείτε να θαυμάσετε τους μοναδικούς πίνακες στο Παρεκκλήσιο της κατοικίας του Πάπα φιλοτεχνημένες από τον Μιχαήλ Άγγελο:

Πηγές:

https://en.wikipedia.org/wiki/Sistine_Chapel_ceiling
http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/collezioni/musei/cappella-sistina/tour-virtuale.html

Πολλά βιβλία γίνονται ένα: Ο Κανόνας της Αγίας Γραφής

Επειδή μέχρι τον 4ο αι. μ.Χ. κυκλοφορούσαν πολλά κείμενα με ψευδεπίγραφα (πλαστογραφημένα) ονόματα Αποστόλων που είχαν όμως αιρετικές ή μη αποδεκτές απόψεις και δημιουργούσαν σύγχυση και λαθεμένη πίστη στους χριστιανούς, η Εκκλησία συνειδητοποίησε την ανάγκη ότι έπρεπε να ξεχωρίσει τα γνήσια κείμενα των Αποστόλων.
Έτσι, ύστερα από μακροχρόνιες συζητήσεις δημιούργησε έναν «κλειστό» κατάλογο των βιβλίων που κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει ή να προσθέσει κάτι σ’ αυτόν, στον οποίο συμπεριέλαβε και τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Η συλλογή αυτή των 76 βιβλίων (49 της Παλαιάς Διαθήκης και 27 της Καινής Διαθήκης) αποτελεί τον Κανόνα της Αγίας Γραφής. Όλα τα άλλα βιβλία που για διάφορους λόγους δεν κρίθηκαν κατάλληλα να μπουν στην κανονική συλλογή ονομάζονται «απόκρυφα».

Η γλώσσα της Βίβλου

Οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης έγραψαν τα κείμενά τους στη μητρική τους γλώσσα που ήταν τα εβραϊκά. Υπάρχουν όμως και κάποια κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης γραμμένα στη ελληνικά. Όλα τα βιβλία της Καινής Διαθήκης γράφτηκαν στην κοινή ελληνική γλώσσα της εποχής, δηλαδή την ελληνιστική που είχε διαδοθεί από την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου σχεδόν σε ολόκληρο τότε τον γνωστό κόσμο της Μεσογείου.

Οι μεταφράσεις της Βίβλου

Ανάμεσα στα τόσα βιβλία που γράφτηκαν, η Αγία Γραφή παραμένει μέχρι σήμερα το βιβλίο με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία. Έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 1.600 γλώσσες και διαλέκτους και συνεχίζει να μεταφράζεται στις ζωντανές γλώσσες του κόσμου.
Η διασημότερη μετάφραση είναι αυτή που έκαναν οι «Εβδομήκοντα», ή, όπως συχνά αναγράφονται με τον ελληνικό αριθμό, «Ο'». Πρόκειται για μια ομάδα εβδομήντα λόγιων των Ελληνιστικών χρόνων, οι οποίοι, από τον 3ο ως τον 1ο αι π.Χ. μετέφρασαν την Παλαιά Διαθήκη από τα Εβραϊκά στην κοινή ελληνική γλώσσα της εποχής, την ελληνιστική.
'Ετσι, μέχρι σήμερα με την μετάφραση και ερμηνεία της Αγίας Γραφής γίνεται κατανοητό στους ανθρώπους το μήνυμα της σωτηρίας.

Μπορείτε να συμπληρώσετε το παρακάτω κουιζ που αναφέρεται στις υποενότητες:

Πολλά βιβλία γίνονται ένα:

Ο Κανόνας της Αγίας Γραφής

Η γλώσσα της Βίβλου

Οι μεταφράσεις της Βίβλου:

Η Αγία Γραφή στο κέντρο της ζωής της Εκκλησίας

Στην Καινή Διαθήκη, βρίσκουμε πολλά αποσπάσματα της Παλαιάς Διαθήκης που μιλούν για τον Μεσσία και το λυτρωτικό του έργο ή τις προφητείες για τον ερχομό του. Πολύ φυσικά, λοιπόν, η Παλαιά Διαθήκη έγινε για τη λατρεία της Εκκλησίας ανάγνωσμα και για τη χριστιανική τέχνη πηγή έμπνευσης.

Οι αγιογράφοι αποτύπωσαν μέσα στους ναούς σκηνές και πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης (μαζί με αυτά της Καινής) για να τα βλέπουν οι πιστοί στον χώρο της λατρείας τους και ιδιαίτερα όσοι δεν μπορούν να διαβάσουν, ώστε να αποτελούν τόσο τον καλλιτεχνικό όσο και τον διδακτικό τους περίγυρο.
Αυτές οι σκηνές υπάρχουν και στο εορτολόγιο της Εκκλησίας: Η θυσία του Αβραάμ, το όνειρο του Ιακώβ, ο Δανιήλ στον λάκκο των λεόντων, ο Δαβίδ, η φιλοξενία του Αβραάμ (προτύπωση της Αγίας Τριάδος),είναι κάποια από τα αγαπημένα θέματα των αγιογράφων. Οι προφήτες αγιογραφούνται πάντοτε στη βάση του τρούλου των ναών μαζί με τους τέσσερις Ευαγγελιστές που βρίσκονται πιο κάτω, στις τέσσερις γωνίες που στηρίζεται ο τρούλος. Βλέπουμε, επομένως, σε ποια υψηλή θέση τοποθετεί ο αγιογράφος και συνδέει τα πρόσωπα αυτά των δύο Διαθηκών.

Η Αγία Γραφή στο κέντρο της ζωής της Εκκλησίας

Αφού η Παλαιά Διαθήκη έχει μια τόσο σημαντική θέση στη ζωή της Εκκλησίας, πόσο μάλλον η Καινή Διαθήκη, η οποία περιγράφει τη ζωή και τη διδασκαλία του Χριστού, που είναι η κεφαλή της Εκκλησίας. Μέσα στην λατρευτική ζωή της Εκκλησίας η Αγία Γραφή είναι πάντοτε απαραίτητη σε όλες τις ακολουθίες.
Σε κάθε Θεία Λειτουργία, σε κάθε Μυστήριο και στις περισσότερες ακολουθίες της Εκκλησίας, διαβάζονται αποσπάσματα από τα βιβλία της Καινής Διαθήκης. Τα αποσπάσματα αυτά λέγονται περικοπές ή αναγνώσματα: τα αποστολικά αναγνώσματα από τις Επιστολές ή τις Πράξεις των Αποστόλων και τα ευαγγελικά αναγνώσματα από τα τέσσερα Ευαγγέλια. Το βιβλίο της Εκκλησίας που περιέχει τις περικοπές από τα τέσσερα Ευαγγέλια, τα οποία διαβάζονται σε όλες τις ακολουθίες, το Ευαγγέλιο, είναι τοποθετημένο πάντοτε στην Αγία Τράπεζα,
κοντά στα τίμια Δώρα και έχει καλλιτεχνικό κάλυμμα. Αντίστοιχα, το βιβλίο που περιέχει όλα τα αποστολικά αναγνώσματα είναι ο Απόστολος και βρίσκεται πάντοτε στο αναλόγιο των ψαλτών.

Η Βίβλος ως θεμελιώδες συστατικό του ευρωπαϊκού πολιτισμού

Η Αγία Γραφή είναι το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε, όταν εφευρέθηκε η τυπογραφία από τον
Γουτεμβέργιο τον 15ο αιώνα.
Μελετώντας τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, μπορούμε να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε καλύτερα:
- θέματα που έχουν σχέση με τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου,
- τους τρόπους που εμπνεύσθηκαν οι συγγραφείς της από τον Θεό (θεοπνευστία),
- την αντίληψη που είχαν την εποχή εκείνη για τον κόσμο οι άνθρωποι (κοσμοείδωλο),
- τις αναφορές των προφητικών κειμένων για τον ερχομό του αναμενόμενου Μεσσία που ήταν ο Χριστός,
- τον σύγχρονο διάλογο της πίστης με τις φυσικές επιστήμες.

Αφού διαβάσεις το κείμενο, απάντησε στο παρακάτω κουίζ:

Υποενότητες που αναφέρονται στο κουίζ:

Σχέση Παλαιάς και Καινής Διαθήκης